Dries van den Elzen Auto's 27 jan 2023, 13:33

Leestijd: 7 minuten

Front row bij de Dakar in Saudi-Arabië: ‘Huh, regen in de woestijn?’

Als eerste deelnemer in de geschiedenis probeerde Audi om met een brandstof besparende, geëlektrificeerde auto de Dakar rally te winnen. We mochten een kijkje nemen in de woestijn van Saudi-Arabië om te zien welke uitdagingen daarbij overwonnen moeten worden.

Genoeg stof tot nadenken tijdens onze reportage, die met een grote verrassing begon.

Regen in de woestijn?

Daar hadden we even niet op gerekend. Terwijl onze koffer voor de reis naar de finishplaats van de Dakar Rally in de Saudi-Arabische havenstad Dammam ‘logischerwijs’ is gevuld met lichte kledij en sportschoenen, glibber en glijd ik over een laag spekgladde modder door het bivouac – de kampementen waar de deelnemers tussen de etappes door eten, slapen en hun machines onderhouden. Vier laagjes lichte kleding zijn net genoeg om me te wapenen tegen de onverwachte kou en heftige regenbuien die over het woestijnland trekken. Klimaatverandering heeft zo te zien niet overal dezelfde gevolgen. Het is precies deze onvoorspelbaarheid die voor de meeste Dakar rijders juist de ultieme aantrekkingskracht van het evenement is.

Gedurende twee weken krijgen de equipes in hun auto’s, buggy’s en trucks, en de solorijders op hun motorfietsen en quads meer dan 5.000 kilometers onherbergzaam terrein voor de kiezen. Op hoge snelheid welteverstaan. Zo’n zwaar evenement zag Audi als ideale beproeving voor de nieuwe elektrotechniek die hun straatauto’s van de toekomst moet gaan aandrijven. Daarom bouwde het twee jaar geleden drie buitengewoon gecompliceerde prototypes om tenminste in de jaren ’22, ’23 en ’24 een aanval op de eindoverwinning te doen. Met de beste rijders-navigatorparen die je je maar kunt voorstellen, welteverstaan. En toch is Audi na twee pogingen nog geen steek verder gekomen, zo mogen we van dichtbij aanschouwen.

Hoe werkt de Dakar?

De Dakar Rally heeft een wezenlijk andere opzet dan de meeste rally-evenementen die in Europa worden verreden. Daarin mogen teams de volledige route ruim van tevoren verkennen, en bocht voor bocht notities (zogenaamde ‘pacenotes’) maken die de navigator aan de coureur voorleest zodat ze op volle snelheid over het traject kunnen vegen. In een Rally Raid – waartoe de Dakar ook behoort – krijgen de teams het routeboek (een rol papier voor de motorrijders, een elektronische tablet voor de andere teams) pas 15 minuten voordat ze één voor één van start gaan na zonsopkomst.

In het routeboek staat met uiteenlopende instructies omschreven hoe ze bij de voor die dag gewenste GPS-coördinaten ofwel ‘waypoints’ uit kunnen komen. De organisatie probeert precies genoeg informatie te verstrekken, zonder het de deelnemers al te makkelijk te maken. Het is dus feitelijk een puzzeltocht op racesnelheid. Domweg je voorganger volgen is niet verstandig, want het kan zomaar zijn dat die net een andere route hebben gekregen waardoor je jouw ‘waypoints’ mist en strafseconden oploopt. In rally raid moeten coureur en navigator dus zeer goed op elkaar ingespeeld zijn om voor de dagoverwinning te strijden. Elke extreem lange racedag moeten ze onder veeleisende omstandigheden op elkaar kunnen vertrouwen. Op sommige dagen zijn de routes vele honderden kilometers lang en is uren aan een stuk opperste concentratie nodig.

Elektrisch rijden in de woestijn?

Het spreekt voor zich dat zulke lange afstanden niet met een puur elektrische auto kunnen worden afgelegd. Audi’s RS Q e-tron buggy’s beschikken daarom niet alleen over een 52 kWh accupakket en op elke as een Formule E-elektromotor voor de aandrijving, maar ook over een 2 liter turbo verbrandingsmotor uit Audi’s RS5 DTM om het accupakket tussentijds mee op te kunnen laden. Daarom hoeven de e-trons maar 340 liter brandstof mee te nemen, tegenover wel 500 liter voor concurrenten zoals de Toyota Hilux met vijfliter V8 motor. En dan wel hernieuwbare brandstof die Audi zelf naar Saudi-Arabië meeneemt, ondanks dat de finishplaats letterlijk bovenop een kwart van de wereldwijde voorraad aan ruwe olie staat, en de hoofdsponsor Aramco die deze bodemschatten exploiteert het grootste bedrijf ter wereld is. Gewaagd.

De elektrische aandrijving van de Audi’s heeft onder andere als voordeel dat de elektromotoren over veel trekkracht beschikken, goed te doseren zijn en uiteraard geen versnellingsbak nodig hebben. Dat maakt het rijden voor de bestuurders iets eenvoudiger, zo laten we ons uitleggen door de Zweedse Audi coureur Mattias Ekström: “Dat ik niet hoef te schakelen is een klein voordeeltje in sommige situaties, maar na 40 jaar raceauto’s besturen met schakeling maakt het ook weer niet heel veel uit. Ik kan wel zeggen dat de RS Q e-tron ondanks alle complexe techniek voor mij heel makkelijk te rijden is. Ik hoef alleen maar te gaan zitten en te rijden. Ik kan kiezen tussen een rijstand voor de proeven op snelheid en de verbindingsetappe’s daartussen. Verder is het niet anders dan een gewone rallyauto.”

Tussen de deelnames van 2022 en 2023 heeft Audi de auto’s flink verbeterd. Zo zijn ze lichter gemaakt en nog comfortabeler en makkelijker te bedienen door de crews. Zo kunnen zij zich concentreren op de route dwars door de woestijn.

Het grote avontuur

Ook voor ons toeschouwers is de Dakar Rally volgen een beetje een avontuur. Vroeg opstaan hoort er sowieso bij, anders zijn de snelste deelnemers al voorbij voordat je je plekje in de woestijn hebt gevonden. Audi heeft er samen met de organisatoren in Saudi-Arabië voor gezorgd dat een imposante vloot van door locals opgevoerde Jeep Wranglers ons naar de mooiste toeschouwers locaties brengt. In het weekend gebruiken de Saudische offroad-fans hun auto’s om door de duinen te knallen. Gelukkig is er voldoende koffie, thee en Oosterse zoetigheden geregeld om ons wakker te krijgen nadat we enkele dagen op rij om 02.00 uur Nederlandse tijd worden gewekt.

De Dakar Rally is op TV al prachtig om te volgen, in het echt weet je niet wat je ziet als je de deelnemers voor de eerste keer op snelheid door het mulle zand voorbij ziet knallen. De eerste passage van de laatst overgebleven Audi is volledig elektrisch, waarbij hij een jankend geluid maakt als een taxiënd straalvliegtuig. En ergens ziet de RS Q e-tron er ook wel zo uit met de kleine cockpit en scherpe lijnen in het sinister zwarte bodywork. Tijdens de tweede passage horen we de DTM range-extender echter luidkeels brommen, waardoor je je toch afvraagt waarom Audi zoveel moeite doet om een semi-elektrisch prototype te ontwikkelen. Uiteindelijk verbrandt hij toch flinke hoeveelheden brandstof. Het is momenteel nou eenmaal de enige manier om lange afstanden af te leggen in de woestijn van Saudi-Arabië.

Wat nu?

Ondanks een gigantisch budget en gedegen voorbereiding, zijn al twee van de drie Audi’s uitgevallen voordat we goed en wel voet aan wal hebben gezet in Saudi-Arabië. Carlos Sainz (vader van F1-coureur Carlos Sainz Jr.) en Stéphane Peterhansel (de meest succesvolle Dakar rijder aller tijden) zijn beide zo hard gecrasht dat hun auto of navigator de strijd moesten staken. Uiteindelijk zien we Ekström in Dammam als 14e eindigen op een paar uren achterstand van de winnaar, nadat hij vorig jaar ook al als enige Audi was gefinisht.

Toch valt er voor Audi wel wat te vieren. De uiterst geavanceerde racebuggy’s hebben op een aantal lekke banden en vernielde ophangingen na namelijk geen mechanische pech ervaren. De duurzaamheid van de elektrische aandrijflijn is daarmee in zekere zin bewezen. Voor volgend jaar ligt de focus op nog makkelijkere technische lay-out en betere training van de crews, zodat minder tijd verloren gaat bij eventuele reparaties.

We hopen met ze mee dat ze volgend jaar eindelijk winnen en zich kunnen focussen op de Formule 1 waaraan Audi vanaf 2026 gaat deelnemen. En laten we dan voor een volgende poging wachten tot de stand der techniek toestaat om de hele rally met een écht volledig elektrische aandrijflijn te bedwingen. Tot nu levert de hele operatie van Audi Sport weinig meer op dan stof tot nadenken.

Lees ook onze reportage van de Dakar in 2019, die niet in Saudi-Arabië, maar in Peru plaatsvond.