Noah Korevaar Films & Series 10 jun 2025, 12:01

Leestijd: 3 minuten

Meest confronterende Theroux-docu ooit gratis op NPO Start

De meest confronterende documentaire die Louis Theroux ooit maakte is eindelijk in Nederland te zien, en nog gratis ook. In The Settlers duikt het Britse icoon in de Gaza-oorlog. Check de docu op NPO Start.

Na jaren van wat lichtere content, waaronder een rits podcasts, keert Louis Theroux terug naar de pittigere documentaires die hem groot maakten. The Settlers, gratis te bekijken op NPO 3 en NPO Start, toont de Britse documentairemaker op een manier die we nog nooit hebben gezien. Spoiler alert: voor het eerst in zijn carrière verliest de beheerste documentairemaker zijn geduld.

Louis Theroux keert terug naar Gaza

Theroux was al eerder op de Westelijke Jordaanoever voor zijn documentaire The Ultra Zionists uit 2011. Maar veertien jaar later is de situatie dramatisch verergerd. De Israëlische kolonisten, die onder internationaal recht illegaal Palestijns gebied bewonen, hebben hun activiteiten in een zeer zorgwekkende stroomversnelling gebracht. Vooral na de Hamas-aanval van 7 oktober 2023.

De documentaire volgt Louis Theroux, terwijl hij spreekt met kolonisten zoals Daniella Weiss, de 79-jarige ‘peetmoeder’ van de kolonistenbeweging. Ze toont hem openlijk kaarten van Gaza met geplande vestigingslocaties en moedigt Palestijnen aan te emigreren naar andere landen. “Please go“, zegt ze letterlijk.

The Settlers is fantastische televisie

Wat The Settlers zo beklemmend maakt, is dat Theroux en zijn team zelf regelmatig doelwit worden van intimidatie. Dit is niet Theroux die veilig op afstand blijft, in tegendeel: kolonisten richten zelfs geweren met lasers op hem door ramen van Palestijnse huizen. Meermaals moet hij beleefd vragen of mensen hun wapens willen laten zakken tijdens gesprekken. In een intense scène moet hij “raak me niet aan” schreeuwen tegen gemaskerde Israëlische soldaten.

Dit dwingt Theroux om zijn bekende aanpak, altijd ogenschijnlijk naïef en niet-veroordelend, volledig overboord te gooien. Waar hij normaal gesproken zijn onderwerpen in de val lokt met zijn ietwat onhandige charme, moet hij nu rechtstreeks confronteren. En dat levert fantastische, schrijnende televisie op.

Sociopaat

Het hoogtepunt – of dieptepunt – komt bij Daniella Weiss. Deze slimme koloniste weet haar extreme standpunten aanvankelijk te verbergen achter een vriendelijke glimlach. Maar als Theroux haar confronteert met kolonistengeweld tegen Palestijnen, ontkent ze dat dit bestaat. Als hij zegt dat hij het zelf heeft gezien, beweert ze dat Israëlische schutters in zelfverdediging handelden. Dan duwt ze Theroux fysiek in de hoop dat hij terug duwt.

In plaats daarvan doet Theroux iets wat hij in drie decennia nooit eerder deed: hij noemt haar regelrecht een sociopaat. Een in de Britse media breed uitgemeten ‘watershed moment‘ voor de doorgaans zo beheerste documentairemaker.

Theroux reageert op ophef

In The Guardian verklaart Theroux zelf waarom deze documentaire anders aanvoelde. “De ernst van wat zich ontvouwt gaf de ontmoetingen meer impact”, schrijft hij. Tegelijkertijd benadrukt hij dat de kolonisten in de Westelijke Jordaanoever “een graadmeter zijn voor waar de samenleving in westerse landen naartoe gaat”. De etnische nationalistische en anti-democratische ideologie spreekt populistische leiders aan.

De reacties op de documentaire waren overweldigend. Theroux: “Shock was het thema van veel berichten – het idee dat dit gaande was. En een gevoel van: ‘Eindelijk.’ Eindelijk zegt mainstream Britse televisie iets over wat er gebeurt.”

Documentaire gratis op NPO te streamen

Dat gebeurt nu dus eindelijk ook op de Nederlandse televisie, want meer dan een maand na de Britse uitzending is The Settlers nu ook in Nederland te zien. De documentaire wordt 12 juni om 20:55 uitgezonden op NPO 3, en is vanaf dan ook gratis op NPO Start te streamen.