Thomas Aalderink Gezondheid 14 jun 2025, 08:03

Leestijd: 3 minuten

PFAS in voeding: deze producten zijn het grootste risico

Lange tijd genoten we volop van de voordelen van PFAS, maar inmiddels is dat beeld volledig gekanteld. Tegenwoordig zijn we als de dood voor deze chemische stoffen, en niet zonder reden. Ze zijn kankerverwekkend, blijven jarenlang in het milieu hangen en duiken overal op. Ook op je bord. Daarom is het verstandig om op te passen met bepaalde voedingsmiddelen.

De aandacht voor PFAS in voeding neemt snel toe. Steeds vaker duiken berichten op over alarmerende concentraties in alledaagse producten. Van Europese wijnen tot Oostenrijks brood en Hollandse eieren. Maar hoe komen die stoffen daar terecht? En wat kun je het beste vermijden?

Wat is PFAS?

Even een korte herhaling: PFAS staat voor per- en polyfluoralkylstoffen. Dit zijn chemische stoffen die water-, vet- en vuilafstotend zijn. Handig voor onder andere regenjassen, bakpapier, anti-aanbakpannen en fastfoodverpakkingen. Maar helaas zijn deze stoffen vaak kankerverwekkend en breken ze nauwelijks af in de natuur. We zitten dus met een erfenis waar we nog lang last van gaan hebben, ook als het gaat om voeding.

Hoe komt PFAS in ons eten?

Er zijn verschillende routes waarlangs PFAS op je bord kunnen belanden:

• Via verpakkingen en pannen – Veel verpakkingen en keukengerei hebben een PFAS-coating die kan overgaan op voedsel.
  
• Via bodem en water – PFAS hopen zich op in grond en water, waar planten groeien en dieren leven.
  
• Via de lucht – Vooral rond fabrieken (zoals Chemours in Dordrecht) verspreidt PFAS zich via de lucht en slaat het neer op de omgeving.

Welke voedingsmiddelen bevatten de meeste PFAS?

Het volledig vermijden van PFAS is vrijwel onmogelijk, maar je kunt je blootstelling wel beperken. Vooral deze producten verdienen extra aandacht:

1. Vis en schaal- en schelpdieren

PFAS komt veel voor in water, dus vissen en schelpdieren nemen het gemakkelijk op. Vooral paling, mosselen, garnalen en forel bevatten regelmatig verhoogde concentraties. Zelfgevangen vis uit rivieren of sloten kun je beter laten liggen, maar ook bij vis uit de supermarkt is voorzichtigheid geboden.

2. Eieren

Regenwormen blijken een belangrijke PFAS-bron voor kippen. Kippen die vrij scharrelen – zoals veel hobbykippen – pikken deze wormen op, met als gevolg verhoogde PFAS-waarden in hun eieren. Supermarkteieren van gecontroleerde pluimveehouderijen zijn over het algemeen wel veilig.

3. Orgaanvlees

Dieren slaan PFAS op in hun lever, dus daar kom je hogere concentraties van deze kankerverwekkende stoffen tegen. Nu eten de meeste mensen niet elke dag gebakken lever, maar wij Hollanders zijn wel gek op paté en leverworst.

4. Drinkwater

In Nederland is kraanwater over het algemeen veilig, al zijn er regio’s waar lichte vervuiling is aangetroffen. Die blijft (voorlopig) binnen de gestelde normen, dus je hoeft niet meteen naar de groothandel om flessen Spa in te slaan.

Moeten we ons zorgen maken?

Ja en nee. De hoeveelheden PFAS in voeding zijn klein, maar ze stapelen zich op in je lichaam. Dat kan na verloop van tijd schadelijke effecten hebben, bijvoorbeeld op je immuunsysteem, hormoonhuishouding en vruchtbaarheid. De Europese voedselveiligheidsautoriteit hanteert daarom strenge richtlijnen voor de maximale wekelijkse inname.

Wil je jezelf beschermen, dan is het slim om het nieuws rond PFAS te volgen en kritisch te blijven op waar je eten vandaan komt. Op de website van het RIVM vind je actuele adviezen en meetresultaten.

Drastische maatregelen: zo verban je per- en polyfluoralkylstoffen

PFAS helemaal vermijden is bijna onmogelijk, maar met een beetje bewustwording kun je je blootstelling flink terugdringen. En wil je niet alleen PFAS uit je voeding, maar uit je hele leven bannen? Lees dan hier wat je nog meer kan doen.