Alrik de Jong Geld & Carrière 14 okt 2025, 09:56

Leestijd: 3 minuten

Zorgkosten rijzen pan uit: maatregelen per politieke partij

Er is één partij voor de volledige afschaffing van het eigen risico, maar dat is nou precies de enige grote partij die zijn programma niet heeft laten doorrekenen. Het voorstel van PVV lijkt surrealistisch en gaat volgens alle rekenmodellen juist miljarden kosten, wat uiteindelijk op het bordje van de burger terechtkomt. Hoe zit het met de partijen die hun programma wel laten doorberekenen?

De waarde van de doorrekening van politieke programma’s voor de verkiezingen zit in de onderlinge vergelijking tussen partijen en het concretiseren van verkiezingsbeloften. Je kunt van alles beloven, maar de burger heeft niets aan valse beloften. De onafhankelijke doorrekening van het Centraal Planbureau (CPB) is geen stemwijzer, maar een hulpmiddel om de economische gevolgen van beleidskeuzes van politieke partijen consistent, in onderlinge samenhang en in vergelijking tot anderen te overzien en te presenteren. Deelname is vrijwillig. GroenLinks-PvdA, VVD, NSC, D66, BBB, CDA, SGP, CU, Volt en JA21 hebben openheid van zaken gegeven. Naast PVV zijn onder meer Partij van de Dieren en SP andere serieuze partijen die niet aan de doorrekening van het CPB meedoen.

Zorgkosten omhoog: wat wil politiek Nederland?

De immer stijgende zorgkosten zijn voor de meeste partijen aanleiding om de zorgpremies of eigen bijdragen te verhogen. Daarbij zijn de ogen vooral gericht op het eigen risico, dat mensen moeten betalen als ze daadwerkelijk zorg uit het basispakket gebruiken.

Onder druk van de PVV heeft het inmiddels demissionaire kabinet besloten om het eigen risico – nu 385 euro per jaar – te verlagen naar 165 euro in 2027. Alleen GroenLinks-PvdA en BBB houden vast aan dit besluit, meldt het Centraal Planbureau (CPB) bij de doorrekeningen van de verkiezingsprogramma’s. D66, NSC, SGP en CU willen het eigen risico behouden op 385 euro. VVD, CDA, Volt en JA21 willen het eigen risico juist verhogen naar 440 euro.

PVV voor afschaffing eigen risico, maar zonder berekening

De PVV liet zijn programma niet doorrekenen, maar bekend is dat de partij blijft bij een volledige afschaffing van het eigen risico. Dat kost miljarden euro’s en zorgt voor een toenemend zorggebruik, is het bezwaar van de andere partijen én vooral ook van de zorgsector zelf. Maar het klinkt natuurlijk goed als politieke leus. Zoiets als ‘Geen gezeik, iedereen rijk‘ van de Tegenpartij, de satirische politieke partij van de door Kees van Kooten en Wim de Bie gespeelde F. Jacobse en Tedje van Es. In de jaren 80 lachte Nederland om dit soort valse beloftes, nu is het de waan van de dag waar we niet meer omheen kunnen.

Plannen GroenLinks-PvdA doen collectieve zorgkosten stijgen

De maatregelen van bijna alle andere politieke partijen leiden ertoe dat de collectieve uitgaven voor de zorg minder stijgen dan met het huidige beleid is bedacht. Dat komt doordat ze naast hogere financiële drempels voor toegang tot de zorg ook beperkingen opleggen aan het basisverzekeringspakket. Alleen de plannen van GroenLinks-PvdA – die “de mens in plaats van de markt centraal” willen stellen in de zorg – zullen de collectieve uitgaven aan de zorg doen stijgen, aldus het CPB.

Deze politieke partijen willen het basispakket bevriezen

Partijen als VVD, D66, SGP, CU, Volt en JA21 willen het huidige basispakket bevriezen. Dat betekent dat er geen nieuwe behandelingen meer bijkomen die standaard worden vergoed. Het CDA laat nog wel een mogelijkheid voor uitbreiding open. GroenLinks-PvdA, D66, NSC, CU, SGP en Volt willen wel periodieke controles bij de tandarts aan het basispakket toevoegen.