Felix Decavel Popular Science 13 feb 2023, 10:39

Leestijd: 2 minuten

Brak er een stuk van de zon? ‘Nooit eerder geziene zonnevlam’

Is het einde nabij? Zonnevlammen zelf zijn niet heel ongebruikelijk. Maar wetenschappers hebben er nog nooit een gezien die zich op deze manier gedraagt. “Een raadsel.”

Een enorm filament van plasma scheurde van de oppervlakte van de zon en cirkelde rond haar noordpool als een draaikolk van krachtige winden. Alleen hebben wetenschappers geen idee wat de oorzaak was van deze polaire vortex.

Talk about Polar Vortex! Material from a northern prominence just broke away from the main filament & is now circulating in a massive polar vortex around the north pole of our Star. Implications for understanding the Sun's atmospheric dynamics above 55° here cannot be overstated! pic.twitter.com/1SKhunaXvP

— Dr. Tamitha Skov (@TamithaSkov) February 2, 2023

Op 2 februari zag het Solar Dynamics Observatory van NASA een enorme tentakel van plasma losbreken in de atmosfeer van de zon. Met duizenden kilometers per minuut bleef de zonnevlam rond de noordpool van de grootste ster in ons melkwegstelsel hangen. Maar wat betekent dit allemaal? En is het echt zo zeldzaam?

Zonnevlammen en protuberansen

We moeten iets bekennen. Eigenlijk was het geen zonnevlam, maar een minder krachtige protuberans. Weet je wat dat is? Wij eerst niet in ieder geval. Een protuberans is een eruptie van een gaswolk die tot ver boven de oppervlakte van de zon kan reiken. Ze komen vaak voor, maar protuberansen gedragen zich nooit zoals nu voor het eerst werd waargenomen.

Vermoedelijk heeft de unieke waarneming iets te maken met het naderen van het einde van de huidige zonnecyclus. Om de elf jaar herkalibreert de zon namelijk haar magnetische velden waardoor er meer zonnevlammen en protuberansen ontstaan dan normaal het geval is.

“Eens per zonnecyclus vormt deze protuberans zich op de breedtegraad van 55 graden en begint hij op te rukken naar de zonnepolen,” vertelt een astrofysicus aan Space.com. “Het is heel merkwaardig. Er hangt een grote ‘waarom’-vraag omheen. Waarom beweegt hij maar één keer naar de pool en verdwijnt hij plots om drie of vier jaar later op magische wijze terug te komen in precies hetzelfde gebied?”

The vortex is actually quite impressive. Unfortunately a 7 second spliced video doesn't capture the true magnitude of the event. Re-watch and concentrate on the apex of the flare then think about the magnetic forces at work. Impressive indeed. pic.twitter.com/YLW34XvVgX

— TrendReaction (@TrendReaction) February 10, 2023

Waarom de protuberans urenlang boven de noordpool van de zon bleef hangen is eveneens een mysterie. Wetenschappers zien wel regelmatig filamenten wegscheuren van de zon, maar tot nu toe hadden ze er nog nooit een gezien dat een dergelijke polaire vortex teweegbracht.

Iemand nog plaats over in zijn doomsday bunker? Na deze mysterieuze flits met een kracht gelijk aan 1.000 biljoen zonnen, beginnen we toch een beetje zenuwachtig te worden.