Wat vind jij: moet dienstplicht weer worden ingevoerd?

De dienstplicht: iedere man die op 1 mei 1997 nog geen 18 jaar oud was, heeft er niet mee te maken gehad. Hier zou binnenkort verandering in kunnen komen, want in Europa is de dienstplicht aan een terugkomst bezig en ook in Nederland wordt hier over nagedacht. Er kan gediscussieerd worden over de wenselijkheid en het belang hiervan.

Dienstplicht is nooit afgeschaft

In tegenstelling tot wat vrijwel iedereen denkt, is de dienstplicht nooit formeel afgeschaft. Op 1 mei 1997 werd de opkomstplicht opgeschort. Dit betekent dat iedere man die 18 jaar wordt nog wel een brief omtrent de dienstplicht ontvangt, maar hierin tevens wordt meegedeeld dat gehoor geven aan deze oproep niet verplicht is. Er is dus sprake van een opschorting en niet van een afschaffing, waaruit je zou kunnen concluderen dat de overheid de optie om de dienstplicht op een later tijdstip weer te hervatten altijd open heeft gehouden. Breekt dat tijdstip binnenkort aan?

Europese lobby

Onder andere Duitsland overweegt een terugkeer van de dienstplicht. In een eerder stadium bogen Polen en Frankrijk zich ook al over de kwestie. In Litouwen is de dienstplicht al teruggekeerd en ook Zweden onderzoekt momenteel de mogelijkheid.

In Nederland pleit de CDA voor een terugkeer van de dienstplicht, al zijn de argumenten hiervoor niet direct van militaire orde. Sybrand Buma ziet het vooral als een manier om ‘raddraaiers’ manieren te leren.

Waarom dienstplicht wenselijk zou kunnen zijn

Het argument van Buma, die dus pleit voor een terugkeer van de dienstplicht, snijdt hout. Jongeren die ontspoort zijn of dreigen te ontsporen vormen een probleem in de maatschappij. Overigens gaat de dienstplicht volgens Buma niet alleen gelden voor jongemannen, maar ook voor vrouwen. Daarbij zou dienstplicht kunnen zorgen voor verbinding in de maatschappij, volgens de CDA-leider.

Tegen RTL-nieuws zegt hij: ‘Na de basisschool komen aanstaande chirurgen en vrachtwagenchauffeurs elkaar nooit meer tegen. Iedereen zit in zijn eigen groepje.‘ En: ‘De verbinding moet terug. We schelden, over de overheid, over anderen, over Europa. Maar zodra iemand wordt gevraagd wat hij zelf aan de problemen doet, kruipt hij achter zijn telefoontje om daarop de wereld te bekijken. En daarna schelden we rustig door.‘

Daarnaast zou je kunnen afvragen: wordt dienstplicht in de nabije toekomst weer bittere noodzaak? De politieke onrust is in globaal opzicht in jaren niet zo groot geweest en op meerdere plekken in de wereld woeden heftige, inmiddels langdurende oorlogen.

Waarom dienstplicht niet wenselijk zou kunnen zijn

‘Dienstplicht maakt van een jongen een man’: dat is het argument dat Zweden aandraagt in het proces van heroverweging. Is het waar, of is het een stokpaardje? Niemand twijfelt aan de leerzaamheid van dienstplicht: zowel in fysiek als in mentaal opzicht zal een man hiervan een hoop leren. Je kunt hier echter drie, of misschien wel meer, argumenten tegenwerpen: 1) Wat heb je aan die ervaring als je ‘m nooit in gaat zetten? 2) Als-ie wel ingezet moet worden: wat is dan het nut van mensen die hier niet zelf voor gekozen hebben? 3) Past dienstplicht nog wel in de hedendaagse maatschappij?

De maatschappij anno 2016 is zo veel veranderd ten opzichte van een halve eeuw terug, dat de vraagt rijst of dienstplicht niet eerder afbreuk doet aan het leven van een jongeman, in plaats van een aanvulling te vormen. Sympathie van de burger voor militaire operaties is in de huidige informatiemaatschappij niet meer vanzelfsprekend. Bovendien zijn er tal van andere manieren waarop jongens mannen worden, tal van andere paden te kiezen. Wat voor effect heeft dienstplicht op de carrièreplannen van jonge mannen?

Los van de zojuist aangedragen punten die overwogen kunnen worden, is er nog een andere vraag waarop wellicht geen sluitend antwoord kan worden gegeven: is het wenselijk om burgers gedwongen een oorlog in te sturen als de situatie hierom vraagt? Hoe klein de kans ook lijkt; het is een reële vraag als ook maar het geringste risico aanwezig is. Wie voor dienstplicht is, zal wellicht aandragen dat een man dit doet voor volk en vaderland, voor bescherming van onze maatschappij en onze democratie. Hier zou je tegenin kunnen brengen dat het wellicht veel beter zou zijn om meer mannen (en vrouwen) zich vrijwillig aan te laten melden en bewust te laten kiezen voor een militaire carrière. Maar ook dat is makkelijker gezegd dan gedaan.