Michiel Hekkens Televisie 30 apr 2025, 09:50

Leestijd: 2 minuten

Verrassende film over ‘Gentleman-Nazi’ is deze week gratis te zien

In de aanloop naar 4 en 5 mei rangschikten we eerder de beste oorlogsfilms op Netflix. Nu bladeren we de tv-gids door. Tussen alle usual suspects zien we één verrassing: Gemmeker (2020), een korte film over de ‘gentleman-nazi’ die 80.000 Joden uit Nederland liet afvoeren.

Ook dit jaar komen ze in de aanloop naar 4 en 5 mei weer voorbij, alle nationale en internationale topfilms over de Tweede Wereldoorlog. Zwartboek op 1 mei, Oorlogswinter op 2 mei, De Slag om de Schelde op 3 mei, La vita è bella op 4 mei en uiteraard eindigen we op 5 mei met de moeder aller Tweede Wereldoorlog-films: Soldaat van Oranje. We zien ook een film die tot dusver onder onze radar was gebleven, waarschijnlijk omdat het een korte film betreft van slechts 33 minuten. Desondanks lijkt Gemmeker op basis van de schaarse recensies als Nederlandse productie zeer de moeite waard.

Gemmeker: ‘gentleman-nazi’ bevraagd door Joodse gevangene

Albert Gemmeker (1907-1982) was de commandant van Westerbork die zowel tijdens als na de oorlog een goed imago had. Zelfs bij de Joodse gevangenen was hij populair, omdat hij zorgde dat ze goed behandeld werden. Bovendien stond hij sport en cabaret in het kamp toe, dat was in andere kampen vaak verboden. Na de oorlog hield Gemmeker vol dat hij niet wist waar de treinen naartoe gingen. Zo probeerde zijn imago als ‘gentleman-nazi’ in stand te houden.

De korte film Gemmeker (2020) is gebaseerd op een waargebeurde geschiedenis uit 1948. De oorlog is voorbij en de Albert Gemmeker (Michael Epp) wordt verhoord door de Joodse oud-gevangene Mauritz Frankenhuis (Jacob Derwig), onder toezicht van commissaris Jan Schoenmaker (Eelco Smits). Frankenhuis stelt Gemmeker kritische vragen, de Duitse commandant geeft geduldig en vriendelijk antwoord. Naarmate hij het vuurtje hoger opstookt, valt het masker af en toont de ‘gentleman-nazi’ eindelijk zijn ware gezicht.

Recensies zijn schaars, maar unaniem lovend

Als korte film deed Gemmeker in 2020 relatief weinig stof opwaaien, maar de recensies die verschenen zijn unaniem positief. Op IMDb krijgt de Nederlandse productie een 7.7, zij het op basis van slechts 231 beoordelingen. VPRO Cinema geeft 4 sterren en noemt het een “sober gefilmde, knap geacteerde dialoog tussen twee mentaal sterke mensen met tegengestelde agenda’s.” Ook looft men de keuze van regisseur Robert Schinkel om beelden die Gemmeker zelf in Westerbork schoot in te laten kleuren en in de film te gebruiken. 

Ook NRC geeft 4 sterren: “Jacob Derwig speelt een fantastische rol als de aanklager, die zich duidelijk heeft voorgenomen om kalm en vormelijk te blijven, maar die toch een paar keer fel uithaalt.” En ook de Duitse acteur Michael Epp levert een “fantastische prestatie” en is volgens de krant “knap, rijzig, martiaal”. Diezelfde Michael Epp speelde in 2025 trouwen wederom een nazi in de geprezen film The World Will Tremble.

Gemmeker is in aanloop naar 4 en 5 mei twee keer te zien. Op donderdag 1 mei van 23:25 tot 0:05 en op 4 mei van 23:50 tot 0:30, allebei bij RTL 7.