Alrik de Jong Opinie 31 okt 2025, 10:52

Leestijd: 3 minuten

Drie opdrachten voor Kabinet-Jetten: ‘Stabiel, radicaal vernieuwen’

Het hatelijke populisme valt dus wél te verslaan. Zo kijken ze in andere landen naar Nederland, nu D66 waarschijnlijk de grootste partij wordt. De slogan ‘het kan wel’ van Rob Jetten gaat al als een bries door Europa. Maar de verkiezingsuitslag is gecompliceerder. De progressieve stem heeft gewonnen, maar rechts en conservatief gedachtengoed is ook alom vertegenwoordigd. Wat is nu de juiste weg van een nieuw kabinet richting stabiliteit?

Verschillende visies zijn al gehoord, er zijn voor het vermoedelijke Kabinet-Jetten I meerdere denkbare wegen om in te slaan. Op Manners laten we vandaag het woord aan Hans Stegeman, hoofdeconoom van de duurzame en transparante bank Tridios. “De verkiezingsuitslag is geen eindpunt maar een kruispunt. Soms betekent vooruitgang dat je de verkeerde afslag durft te weigeren.”

Eén heldere boodschap na verkiezingsuitslag: ‘Klaar met wachten’

“De verkiezingsuitslag maakt twee dingen glashelder: er is onvrede over het wachten én de meningen over de koers liggen ver uiteen. Toch klinkt er één heldere boodschap: na jaren van politieke stilstand moet het grote wachten voorbij zijn.”

‘Drie opdrachten voor nieuw kabinet’

“Wie inzet op een duurzame en eerlijke economie ziet nu een beslissend moment aanbreken. Drie opdrachten voor een nieuwe regering zijn daarbij cruciaal.”

1. ‘Beweging ≠ Vooruitgang’

“De roep om daadkracht mag niet vervallen in het blind volgen van de markt of simpelweg opruimen wat in de weg staat. Vooruitgang vraagt om een bouwplan, geen bulldozer. Duurzame ondernemers, coöperaties en gemeenschappen hebben behoefte aan beleidsstabiliteit. Niet elke verandering is welkom, maar geen verandering is funest. Wie investeert in een windpark of natuurboerderij wil regels die niet bij elk nieuw regeerakkoord weer op de schop gaan.”

2. ‘Richting is geen bijzaak’

“De energietransitie is ingezet, maar de vraag is: waarheen precies? Vooruitgang zonder visie is als sprinten in de mist. Industriebeleid mag niet opnieuw verzanden in het subsidiëren van bedrijven zonder toekomst. Er moet niet alleen worden geïnvesteerd in groeiende sectoren zoals groene waterstof of batterijtechnologie, maar ook worden afgebouwd: fossiele restindustrieën, logistieke megacampussen en energieverslindende bulkproductie. Geen klimaatfonds zonder saneringsfonds. Ook de circulaire economie verdient meer dan symbolisch beleid; zonder harde normen en wetgeving blijft het een niche. Ook op het platteland geldt deze keuze: ecologische landbouwrevolutie of doorgaan met het subsidiëren van destructieve veefabrieken. Het is tijd voor een kabinet dat niet alleen investeert in het nieuwe, maar ook het oude durft af te bouwen.”

3. ‘Stabiliteit als startmotor voor radicale vernieuwing’

“Transitie begint met vertrouwen: burgers, ondernemers en werknemers moeten weten dat ze mee kunnen bewegen zonder te vallen. Duurzaam kapitaal en mensen mijden instabiliteit. Stabiliteit is geen rem, maar de startmotor – de zekerheid dat je investering niet tevergeefs is. Maar stabiliteit mag nooit verward worden met behoudzucht. Ze moet geen deken zijn waaronder alles blijft zoals het was, maar juist een stevig platform waarop radicale vernieuwing kan wortelen. Verandering krijgt pas draagvlak als mensen het voordeel van morgen vandaag al ervaren.

Nu de formatie voor een nieuw kabinet nog moet beginnen, is dit hét moment voor partijen om kleur te bekennen. Gaan we bouwen aan een economie waarin geld kleur bekent en winst ook maatschappelijke en ecologische waarde heeft? De verkiezingsuitslag is geen eindpunt maar een kruispunt. Soms betekent vooruitgang dat je de verkeerde afslag durft te weigeren.”

Hans Stegeman is hoofdeconoom bij Tridios en columnist bij Het Financieele Dagblad en Vrij Nederland. Tevens is hij deelnemer van de dienst ANP Expert Support.

Dat het grote wachten voorbij moet zijn, vinden ook politici zelf. Maar een nieuw kabinet vormen zal in de praktijk nog een behoorlijk hoofdpijndossier worden, zo voorziet ook demissionair premier Schoof.