Noah Korevaar Boeken 26 apr 2025, 12:13

Leestijd: 6 minuten

Zeven meeslepende oorlogsboeken die je perspectief verruimen

We tippen zeven meeslepende oorlogsboeken over de Tweede Wereldoorlog, die je perspectief verruimen voor Bevrijdingsdag. Van verborgen kampen tot nazi-miljardairs en controversiële filmmakers: dit zijn de favorieten van de Manners-redactie.

In aanloop naar Bevrijdingsdag tippen we een selectie aan oorlogsboeken die we je van harte kunnen aanbevelen. Weer eens wat anders dan de eveneens goed, maar veel beknoptere oorlogsfilms.

Het gaat niet om academische zwaargewichten of absolute bestsellers, we kiezen gewoon titels die ons pakten, ontroerden of aan het denken hebben gezet. Of het nou om fictie of non-fictie gaat: elk boek in dit lijstje wist ons avonden lang te boeien. Good to know: alle boeken zijn in het Nederlands verkrijgbaar.

1. Nazimiljardairs – David de Jong (non-fictie)

Dat Hugo Boss SS-uniforms maakte, weet iedereen ondertussen wel. Dit boek over de duistere economische kant van het nazisme gaat echter een stap verder. David de Jong onthult in dit werk hoe grote Duitse bedrijfsdynastieën, waaronder de families achter BMW, Dr. Oetker, Porsche en Volkswagen, enorme rijkdom vergaarden door samen te werken met het naziregime.

Deze magnaten namen Joodse bedrijven in beslag, buitten massaal dwangarbeiders uit en produceerden op grote schaal wapens voor Hitlers leger terwijl Europa in de fik stond. Door Amerika’s politieke opportunisme konden deze miljardairs na de oorlog bovendien ook nog eens in de meeste gevallen wegkomen met hun misdaden. Nazimiljardairs is een intrigerende read, over een crimineel onderbelichte kant van de Tweede Wereldoorlog.

📚 Check het boek op Bol

2. Wil – Jeroen Olyslaegers (fictie)

Jeroen Olyslaegers’ bestseller Wil volgt een hulpagent in bezet Antwerpen die zich een weg probeert te banen door het morele doolhof van de oorlog. Moet hij collaboreren om te overleven? Of biedt hij verzet, met alle risico’s van dien?

In heerlijk rauw realistische Vlaamse taal vertelt de auteur over de oorlogsjaren in bezet Antwerpen tijdens de tweede wereldoorlog. Geen zwart-wit verhaal van helden en schurken, met de benefit van hindsight, maar een persoonlijke blik op de rauwe werkelijkheid van oorlog. Olyslaegers laat zien dat het allemaal niet zo simpel is als je er middenin zit. Heerlijk boek, al was het maar om het prachtige taalgebruik. En: stukken beter dan de filmadaptatie, zoals eigenlijk bij alle oorlogsboeken het geval is.

📚 Check het boek op Bol

3. Wilhelmus – Tim Berbers (non-fictie)

Journalist Tim Berbers gaat op zoek naar het verhaal van zijn grootvader, die bij de Waffen-SS diende maar daar nauwelijks over sprak. “Wat als je hoort dat je opa fout was, maar niemand precies weet wat hij heeft gedaan?”

Een openhartig verhaal over een confronterend verleden dat tachtig jaar lang een schaduw wierp op een Nederlandse familie. Zijn grootvader zou voor de Duitsers hebben gevochten, hij kende Russische woorden en raakte de laatste jaren van zijn leven steeds meer in zichzelf gekeerd. Bij oorlogsfilms zette hij de televisie uit. Door archieven, boeken, films en de laatst levende getuigen te raadplegen, ontvouwt zich langzaam maar zeker het verhaal van zijn grootvader. En daarmee het verhaal van tienduizenden ‘gewone’ Nederlandse jongens die zich aansloten bij Hitlers Waffen-SS. Mooie persoonlijke zoektocht, waar je ook nog eens een hoop van opsteekt.

📚 Check het boek op Bol

4. Het Verscholen Dorp – Jeroen Thijssen (non-fictie)

Een verborgen parel over een onderduikerskamp op de Veluwe. Midden in de bossen, in de buurt van Vierhouten, overleefde een honderdtal joden de Tweede Wereldoorlog in barakken en hutten, met hulp van het verzet en dankzij het zwijgen van de lokale bevolking. Ruim anderhalf jaar lang bleef dat goed gaan. Maar op 29 oktober 1944 ging het mis: twee SS’ers ontdekten het kamp. Thijssen brengt dit vergeten verhaal tot leven op een manier die je bij de keel grijpt. Het leest als een thriller, ook als je nooit bij het kamp bent geweest, maar is helaas keiharde geschiedenis. Tijd voor een tripje naar de Veluwe.

📚 Check het boek op Bol

5. Kamp Erika – Hester den Boer (non-fictie)

Als je aan Duitse concentratiekampen denkt, dan denk je waarschijnlijk meteen aan kampen in bijvoorbeeld Polen. Hester den Boer onthult het verhaal van een praktisch vergeten Duits concentratiekamp in de bossen van Ommen, dichtbij Amersfoort. “Hij heeft in Westerbork gezeten”, zo verklaarde de familie van Hester den Boer de woedeaanvallen van haar opa. Na zijn dood ontdekte ze dat dat niet klopte: op een archiefkaart stond “Kamp Erika” achter zijn naam gekrabbeld. 

Een onthutsend oorlogsverhaal van een concentratiekamp waarover niet gesproken werd, en van een trauma dat tot op de dag van vandaag doorwerkt. Een kamp waarin Nederlandse bewakers martelden en excessief geweld toepasten. Opeens niet meer een zo ver van je bed-verhaal met Duitsers als schurken. Een vergeten hoofdstuk uit onze geschiedenis.

📚 Check het boek op Bol

6. De Lange Bevrijding van Nederland – Christ Klep (non-fictie)

Christ Klep brengt tot leven wat we misschien vergeten zijn: de bevrijding was niet één feestelijke dag, zoals we ‘m vaak aangeleerd krijgen, maar een lang, moeizaam proces. Nergens in West-Europa duurde de bevrijding langer dan in Nederland. Nergens was die bevrijding bovendien zo versnipperd. Meter voor meter veroverden de geallieerden Nederland, negen slopende maanden lang.

In het massale oorlogsgeweld betaalden onschuldige burgers vaak de hoogste prijs. Leed dat ook niet stopte met de Duitse capitulatie. Ook na 5 mei 1945 vielen nog veel slachtoffers. Een oorlogsboek dat het verhaal dat we allemaal kennen op intrigerende wijze nuanceert.

📚 Check het boek op Bol

7. Lichtspel – Daniel Kehlmann (fictie)

Een filmische roman die je een andere blik geeft op de oorlog. Lichtspel volgt G.W. Pabst, een legendarische filmregisseur (echt bestaan!) die tijdens de oorlog werd geconfronteerd met onmogelijke keuzes.

Om aan de verschrikkingen van de opkomende nazi’s te ontsnappen vlucht G.W. Pabst, een van de grootste filmregisseurs van zijn tijd, naar Hollywood. Daar blijkt zijn roem niets voor te stellen, en zelfs Louise Brooks en Greta Garbo, die hij groot maakte, kunnen hem niet helpen. Als hij op terugreis naar Europa zijn doodzieke moeder bezoekt in Oostenrijk, breekt de oorlog uit en gaan de grenzen dicht. Aan het naziregime valt niet langer te ontsnappen. 

De rest gaan we niet spoilen, want Daniel Kehlman heeft een meeslepende achtbaanrit op poten gezet waarin je door de ogen van Pabst meegevoerd door de oorlog, een ervaring die de meeste impact maakt als je geen idee hebt wat er staat te gebeuren. Dit wordt geheid een van je favoriete oorlogsboeken.

📚 Check het boek op Bol

Waarom juist deze boeken lezen?

Deze zeven boeken zijn geen droge geschiedenislessen. Ze laten op toegankelijke en meeslepende wijze zien dat de werkelijkheid van oorlog zelden zo zwart-wit is als we achteraf denken. Met Bevrijdingsdag in het verschiet is het goed om stil te staan bij de complexiteit en veelkleurigheid van die vrijheid. Ben je niet zo van de boeken, maar wil je toch in dit onderwerp duiken? Check dan ons archief met oorlogsfilm-tips.