Thomas Aalderink Samenleving 27 okt 2025, 14:33

Leestijd: 3 minuten

Zo oud is de gemiddelde kiezer in 2025, en dat is slecht nieuws

De Tweede Kamerverkiezingen van 2025 bereiken bijna hun hoogtepunt. Aankomende woensdag mogen jong en oud weer het stemhokje in om hun stem te laten horen. Daarbij ligt de nadruk overigens vooral op ‘oud’. De gemiddelde leeftijd van kiezers in Nederland loopt namelijk hard op, en het is maar de vraag of dat goed nieuws is.

Nederland vergrijst flink en de gevolgen daarvan zie je op verschillende plekken. Ook in het stemhokje. Volgens het CBS is de gemiddelde kiesgerechtigde Nederlander inmiddels 51,1 jaar oud. Tien jaar geleden was dat nog 49,5 jaar. En twintig jaar daarvoor zelfs nog ruim vier jaar jonger.

Dat de gemiddelde leeftijd in het stemhokje stijgt, wordt nog duidelijker in onderstaande tabel. Hier zie je precies hoe de kiezersdemografie in ons land verandert. Waar vroeger de jongere groepen de overhand hadden, bepalen nu vooral ouderen wie aan de macht komen. Hieronder zie je het percentage van kiezerspopulatie. Mensen die mogen stemmen.

(Bron: CBS, Kiesgerechtigde bevolking, 1 augustus 2025)

Zo zien we dat in 1995 een derde van de kiesgerechtigde bevolking tussen de 18 en 35 jaar was. Inmiddels is dat nog maar een kwart. Daarnaast zien we dat in 2025 ruim de helft van het electoraat 50+ is. De cijfers tot 2025 komen van het CBS, maar wij hebben de trend voor je doorgetrokken naar 2035. Dan krimpt vooral de groep 35- tot 50-jarigen verder en neemt het aantal 65-plussers sterk toe. Over tien jaar zijn zij bijna een derde van het electoraat.

Is vergrijzing onder kiezers een gevaar?

Is dat een slechte ontwikkeling? Daar kun je verschillend over denken. Een belangrijk risico is in ieder geval dat politici en partijen hun prioriteiten steeds meer gaan afstemmen op de oudere generatie. De AOW krijgt dan bijvoorbeeld meer aandacht dan het jeugdloon en geld voor de zorg gaat misschien vaker naar ouderenzorg dan naar mentale hulp voor jongeren.

Daarnaast wordt het voor nieuwe politieke geluiden mogelijk lastiger om een plek te veroveren. Oudere generaties hebben vaker gevestigde politieke voorkeuren en zijn gemiddeld genomen behoudender ingesteld. Natuurlijk geldt dat niet voor iedere 65-plusser, maar de groep wordt wel groter. Dit zou in de toekomst kunnen betekenen dat er minder ruimte is voor frisse ideeën of radicale plannen.

Jongeren moeten betrokken blijven bij de politiek

Dat kan vervolgens weer gevolgen hebben voor het beleid. Naarmate je ouder wordt, veranderen je zorgen. Zo wegen thema’s zoals klimaatverandering, de ontwikkeling van de arbeidsmarkt en de woningmarkt in de toekomst mogelijk minder zwaar mee in je stem. Volledig te begrijpen, maar misschien niet wat we nodig hebben in een vergrijzende samenleving.

Al het bovenstaande kan er daarnaast voor zorgen dat jongeren zich minder betrokken voelen. Wanneer zij ondervertegenwoordigd zijn bij verkiezingen, kan dit leiden tot frustratie of moedeloosheid. Daardoor kan de aanwas van politiek talent en betrokken jongeren teruglopen. Het zou zelfs kunnen leiden tot minder vertrouwen in het politieke systeem.

Genoeg redenen voor positiviteit

De gemiddelde kiezer wordt dus steeds ouder, en dat kan risico’s met zich meebrengen. Gelukkig is het nog niet zo zwart-wit. In bovenstaande dreiging zit namelijk de aanname dat ouderen vooral voor hun eigen belang stemmen. Dat is ook weer makkelijk te ontkrachten: veel oudere kiezers zien dat zij het bovengemiddeld goed hebben, en dat jongeren (zoals hun kinderen) het juist een stuk lastiger hebben. De wooncrisis is daar een goed voorbeeld van, maar ook het klimaat speelt hierin mee.

Het is dan ook te kort door de bocht om te stellen dat de stijgende gemiddelde leeftijd van het electoraat direct een probleem is. Het is vooral goed om ons hiervan bewust te zijn. Zo is het belangrijk dat jongere groepen actief blijven in de politiek en het gevoel hebben dat ze het verschil kunnen maken. Als we onze democratie sterk en gezond willen houden, moeten we allemaal meedoen en het algemeen belang boven het persoonlijke belang stellen. Zowel jong als oud.

Weet je inmiddels echt niet meer wat je moet stemmen? Dan kun je altijd nog voor deze vergeten stemopties gaan.