Michiel Hekkens Samenleving 18 jan 2025, 12:29

Leestijd: 3 minuten

Zoveel kost het per Fries om alle verkeersborden te vertalen

Helpen borden met ‘kameratafersjoch’ (cameratoezicht) en ‘sjoch út’ (pas op) om de Friese taal te beschermen? In Friesland denken ze van wel. Daarom vervangen ze alle verkeersborden door een tweetalige versie. Manners maakt een raming van de kosten en vraagt zich af wanneer het genoeg is voor de Friezen.

Provincie Friesland wil dat alle boodschappen op verkeersborden vanaf 2026 in het Nederlands én Fries vermeld staan. Dit vereist een omvangrijke operatie waarin duizenden borden moeten worden vervangen. Manners maakt een raming van de kosten en werpt een blik op alle prijzige taalmaatregelen uit Friesland, waarvoor de rekening naar het Rijk gaat. Kunnen ze beter uitgeven aan mooie wandeltochten langs de Waddenzee.

De kosten van het vervangen van verkeersborden in Friesland

In 2021 was gemeente Dalfsen het zat om steeds vernielde of gestolen verkeersborden te moeten vervangen. In een social media-post liet men weten dat dit per bord 100 euro aan materiaal kostte, en 200 euro inclusief vervanging. In 2022 klonk een vergelijkbaar bericht uit Aalten. Volgens hen kostte het vervangen van één bord 350 euro. Voor deze grove schatting gaan we in het midden zitten. We ramen de kosten van het vervangen van één verkeersbord op 275 euro.

Nederland telt in totaal 3 miljoen verkeersborden. Als we aannemen dat Friesland een gemiddelde provincie is, dan hangen hier ongeveer 250.000 borden. Niet elk verkeersbord hoeft echter vervangen te worden; alleen die met ‘eenrichtingsverkeer’, ‘fietspad’, ‘voetpad’, ‘doorgaande weg’ en andere teksten. Maar hoeveel zijn dit er? Met een natte vinger in de lucht zegt Manners: 5 tot 10 procent. Dit levert de volgende schatting op.

Dit bedrag blijkt vergelijkbaar met een schatting van verkeersbordenspecialist HR Groep. Zij ramen de kosten van de hele operatie op 420.000 euro. Aangezien er 415.000 Fries-sprekende Friezen in Friesland wonen, kost het vervangen van de verkeersborden ongeveer 1 euro per persoon. Een eurootje voor de Friese taal, dat valt toch wel mee?

Nee, het valt niet mee

Een eurootje per Fries zou wel meevallen, áls ze daarna tevreden zouden zijn. Maar ze zijn nog lang niet tevreden. Het afgelopen jaar ging er 1,4 miljoen euro naar een minor in Friese taal voor journalisten, zodat ze het nieuws in het Fries kunnen verslaan. Ook wordt er jaarlijks 540.000 euro uitgetrokken om een bachelorstudie Fries aan de Universiteit in Groningen in de lucht te houden. Momenteel onderzoekt men of er Friese identiteitskaarten geïntroduceerd kunnen worden.

In 2022 verving men in 22 Friese dorpen alle plaatsnaamborden. Kostenplaatje: 448.000 euro. Niet in een tweetalig bord met Nederlands en Fries, die hingen er namelijk al. De tweetalige borden werden juist vervangen door een variant waar alléén het Fries op stond. “Het geld kan in deze tijd wel anders gebruikt worden, lijkt mij”, zei Jan-Teunis Zuidema destijds, politicus bij Plaatselijk Belang Munnekezijl. En daar is deze Manners-redacteur, die als Limburger het belang van een streektaal wel degelijk begrijpt, het zeer mee eens.

Het begint een beetje op een Don Quichot-achtige exercitie te lijken, de strijd van de Friezen om hun taal te promoten. What’s next? Elke avond om acht uur Rob Trip nagesynchroniseerd in het Fries? Alle brieven van de Belastingdienst in het Fries? Alle supermarktetiketten in het Fries?

Een taal behoud je door hem van generatie op generatie door te geven, de gemeenschapszin te bevorderen en iedereen erin te betrekken bij het vieren van lokale tradities. Niet door miljoenen euro’s aan gemeenschapsgeld aan nutteloze borden, studies en minors uit te geven. Nederlands belastinggeld welteverstaan, want het is het geld van alle Nederlanders dat de Friezen gebruiken om zich steeds meer van hun landgenoten af te keren.