Thomas Aalderink Human Interest 3 jun 2025, 08:42

Leestijd: 3 minuten

Kabinet-Schoof is gevallen: wanneer mogen we weer stemmen?

Sinds de start van kabinet-Schoof is het eigenlijk nooit de vraag geweest of ze zouden vallen, maar wanneer. Dat moment is nu daar. Geert Wilders stapte met zijn PVV uit de coalitie en premier Dick Schoof heeft de val bevestigd. We mogen dus weer naar de stembus, maar wanneer zijn de nieuwe verkiezingen precies?

In het afgelopen jaar balanceerde de coalitie meerdere keren op het randje van de afgrond. Telkens werd een val nét voorkomen. We begonnen bijna te denken dat ze koste wat het kost bij elkaar zouden blijven. Maar dat is niet langer het geval. PVV-leider Geert Wilders stapt uit en het kabinet is gevallen.

Waarom het kabinet gaat vallen

Sinds de formatie is de sfeer in kabinet-Schoof I om te snijden. De PVV, VVD, NSC en BBB vertrouwen elkaar amper en hebben er geen moeite mee om elkaar voor de bus te gooien. Niemand had verwacht dat de coalitiepartijen knuffelend door de wandelgangen van de Tweede Kamer zouden lopen, maar dit was wel het andere uiterste.

Inmiddels is het breekpunt dan eindelijk bereikt. Geert Wilders presenteerde vorige week een tienpuntenplan gericht op asiel. Zijn kabinet collega’s reageerden daar enigszins laconiek op en dus drukte Geert het gaspedaal verder in. De PVV-leider kreeg echter opnieuw niet de reactie waar hij op hoopte (of juist wel).

Hoe nu verder?

Dinsdagochtend stond in het teken van crisisoverleg en werd er gesproken over het voortbestaan van de coalitie. Wilders wist vervolgens genoeg, en liet via X weten dat zijn PVV de coalitie gaat verlaten. De overige coalitieleiders gingen in beraad over wat er moet gebeuren. Doorgaan zonder de 37 zetels van de PVV blijkt geen optie, en dus is de val van het kabinet een feit.

Geen handtekening voor onze asielplannen.

Geen aanpassing Hoofdlijnenakkoord.

PVV verlaat de coalitie.

— Geert Wilders (@geertwilderspvv) June 3, 2025

Premier Dick Schoof is inmiddels langsgegaan bij Koning Willem-Alexander om het ontslag van het kabinet aan te bieden. Vanaf nu is het kabinet demissionair en mag het alleen nog lopende zaken afhandelen. De ministerraad gaat op zoek naar een geschikte datum voor nieuwe verkiezingen.

Update: de definitieve datum is inmiddels bekend – woensdag 29 oktober. (Onze onderstaande voorspelling bleek dus iets te enthousiast, helaas.)

Wanneer zijn er nieuwe verkiezingen?

Om in te schatten wanneer we weer naar de stembus mogen, kijken we naar eerdere gevallen van gevallen kabinetten. In de onderstaande tabel zie je de laatste vijf keren dat een kabinet viel, en hoeveel tijd er zat tussen de valdatum en de verkiezingsdatum.

*Na Kok II en Rutte III gingen we relatief snel weer naar de stembus, omdat de verkiezingen al gepland stonden.

Als we naar de andere kabinetten kijken, zien we dat er gemiddeld zo’n drie tot vier maanden zit tussen een kabinetsval en verkiezingen. Dus nu het kabinet definitief is gevallen, lijkt het erop dat we op woensdag 17 of woensdag 24 september weer een bolletje rood mogen kleuren. (Het is dus 29 oktober geworden…)