Koen Lorijn Gezondheid 23 sep 2025, 08:38

Leestijd: 4 minuten

Deze gewoontes verkleinen de kans op dementie, aldus onderzoek

Steeds meer mensen lijden aan dementie. Gezonde gewoontes kunnen het risico op deze ziekte verkleinen. Zo blijkt uit Amerikaans en Fins onderzoek.

We kennen, verdrietig genoeg, allemaal wel iemand met dementie. Eén op de vijf mensen krijgt ermee te maken en zelfs één op de drie vrouwen. In totaal zijn er in Nederland meer dan 300.000 mensen die aan dementie lijden. Alzheimer Nederland verwacht dat dit getal in de komende 25 jaar zal verdubbelen. Hoewel dementie een genetisch component heeft, kunnen leefstijlinterventies de kans verkleinen dat je het later krijgt. Welke gezonde gewoontes zijn dit?

We baseren deze vijf gewoontes op een recent uitgekomen onderzoek. Dit Amerikaanse grootschalige onderzoek keek of specifieke gezonde gewoontes invloed hadden op (het behoud van) cognitieve functies bij ouderen. Dit resultaten van dit onderzoek komen overeen met eerder Fins onderzoek. En baat het niet, dan schaadt het zeker niet.

1. Wees regelmatig actief en beweeg veel

Een van de belangrijkste gezonde gewoontes is bewegen. Het zal niet als een verrassing komen dat deze voeding en gezondheidsredacteur dit als nummer één noemt. Ook voor de onderzoekers is dit een belangrijk punt. Zo zegt één van de wetenschappers: “Fysieke activiteit stimuleert de hippocampus, verbetert de doorbloeding in de hersenen en vermindert ontstekingen.”

Over het oppakken van fysieke gewoontes, dat hoeft dus helemaal niet zo ingewikkeld te zijn. Elke week drie of vier keer in de gym staan is echt niet nodig. Tenzij je gespierd wil worden. Al kan je dat ook met een workout van een kwartiertje doen. Beweging krijg je al erg makkelijk door je NEAT te verhogen. Dat is de beweging die je doet buiten je training om.

2. Eet gezond, onbewerkt voedsel

Naast bewegen, komt op plek twee gezond eten. Minder bewerkte rotzooi en meer voeding met voedingsstoffen. De onderzoekers hebben het over een mediterraan of DASH-achtig voedingspatroon. Dit kan volgens hen de insulinegevoeligheid verbeteren, oxidatieve stress verminderen, net als de risico’s op hart- en vaatziektes. Deze beide diëten staan bekend om hun hoge hoeveelheid groente, fruit en volkorenproducten.

3. Zoek een cognitieve uitdaging tegen dementie

Je hebt van die senioren die na hun pensioen alleen nog maar in een oude luie stoel gaan zitten. Dit achter de geraniums zitten is niet alleen slecht voor je lijf, ook voor je hersenen. Wat je niet gebruikt, raak je kwijt. Zo zit dat ook met je hersenen. Jezelf blijven uitdagen is dus een van de belangrijkste gewonde gewoontes. Lees meer, doe puzzels of leer nieuwe vaardigheden. Een nieuwe taal, een muziekinstrument of schaken bijvoorbeeld. De gezonde gewoonte om jezelf cognitief uit te dagen bevordert neuroplasticiteit: het vermogen om nieuwe verbanden te leggen.

4. Maak van sociaal contact een gewoonte

Sociaal contact houdt je jong. Het is echt niet toevallig dat landen die in de blauwe zones liggen bekend staan om hun gemeenschapsgevoel. Zo blijkt uit onderzoek dat de kans op dementie boven de 75 jaar aanzienlijk minder wordt bij mensen die verschillende sociale connecties hebben. Minder alleen thuis voor de TV, meer op pad om je vrienden te ontmoeten. Klinkt top, toch?

5. De beste gezonde gewoonte: stop met ongezonde gewoontes

Tja, moeten we dit nog uitleggen? Er is een aantal ongezonde gewoontes waarvan men maar lastig los komt. Toch willen we je, mocht je daar nog niet mee bezig zijn, aanraden die gewoontes te stoppen. Denk aan roken, drugsgebruik en overmatig alcohol drinken. Niet alleen spelen deze ongezonde gewoontes een rol in cognitief verval zoals bij dementie, maar ook bij obesitas, diabetes, depressies en een hoge bloeddruk. Genoeg redenen om hiermee te stoppen of het in ieder geval te beperken.

De beste oefeningen die je actief houden zonder sportschool

Nog even terug naar de eerste gezonde gewoonte: veel bewegen en een actieve levensstijl aanhouden. Volgens onderzoekers aan Harvard zijn dit de beste oefeningen om te doen, zonder de sportschool in te gaan. En nodig ook direct je vrienden uit om ze te proberen. Een nieuwe (fysieke) uitdaging samen met je vrienden: dat is een cocktail van gezonde gewoontes waar je U tegen zegt.