Michiel Hekkens Voeding 23 apr 2025, 15:53

Leestijd: 3 minuten

Denen massaal gezonder door één simpele aanpassing in dieet

In Denemarken trekt het volk zich klaarblijkelijk wél iets aan van wat de overheid zegt. Door een effectieve campagne gingen de Denen 128% meer volkoren granen eten. Hierdoor zijn ze in een veel gezondere versie van zichzelf veranderd. Kunnen we hier in Nederland iets van leren?

In de voedingswetenschap geldt driemaal daags bonen eten als een effectieve manier om een spectaculaire gezondheidswinst te boeken, maar wie doet dat? Elke dag kapucijners, kikkererwten, kidneybonen, bruine bonen, witte bonen, zwarte bonen en dan weer opnieuw, dat houdt geen mens vol. De beste leefstijlveranderingen zijn degene die de minste moeite kosten. De Denen hebben dat begrepen. Begeleid door een jarenlange overheidscampagne ruilden ze massaal hun casino wit in voor volkoren brood. Dat is voor niemand een straf.

Denemarken voert zeer efficiënte overheidscampagne

In 2008 besliste de Deense overheid dat zijn burgers gezonder moesten worden. Men koos voor een afgebakende doelstelling: ze moesten meer volkoren granen eten. Dit pakten ze serieus aan. Samen met diverse gezondheidsorganisaties (Kankerstichting, Hartstichting en Diabetesfonds) zocht men toenadering tot bakkers, voedselproducenten en supermarkten. Hiermee spraken ze af dat er meer volkoren granen in alledaagse producten (pasta, snacks en brood) werden gestopt, zonder dat dit invloed had op de smaak.

Ook kwam een volkorenlogo waardoor Denen konden zien welk producten veel en weinig volkoren granen bevatten. Er werd zelfs een Nationale Volkoren Dag geïntroduceerd, met acties op scholen, supermarkten en gevangenissen. Dit alles wierp zijn vruchten af. In tien jaar tijd steeg de gemiddelde volkoreninname per persoon van 36 gram per dag naar 82 gram per dag, een toename van 128%.

De gezondheidseffecten van veel volkoren granen eten

In het British Medical Journal verscheen een artikel waarin het effect van de volkoren-boost in Denemarken in kaart werd gebracht. Door 46 gram extra volkorengranen per dag te eten, boekte de gemiddelde Deen volgens de onderzoekers de volgende gezondheidswinst:

• 20–25% minder kans op hartziekten
• 10–15% minder kans op beroerte en kanker
• 15–20% lagere kans op vroegtijdig overlijden

Een mooi voorbeeld van low costs, high reward. Dezelfde campagne ook maar in Nederland lanceren? Dat is niet nodig, want wij eten al vrij veel volkoren granen. 54 procent van de Nederlanders krijgt meer dan 90 gram volkoren granen per dag binnen. Doe je dat nog niet, zie dan dit artikel als micro-campagne om je over te halen. In Engeland kunnen ze de campagne wel copy-pasten, want de gemiddelde Brit eet maar 20 gram volkoren granen per dag.

Wat kunnen we leren van de Denen?

Wel kunnen we in Nederland iets leren van de manier waarop je een volk gezonder krijgt. Mik als overheid op een makkelijke, specifieke leefstijlverandering in plaats van een moeilijke en algemene. In Nederland probeert men ons al jaren minder vlees te laten eten, maar in de cijfers is niet te zien dat ook maar één Nederlander hiernaar luistert. Te moeilijk en algemeen. Salami (heel ongezond) inruilen voor rosbief (minder ongezond) zou naar ons gevoel wél een haalbare doelstelling zijn.

Nu we toch bezig zijn, verzinnen we er nog een paar. Manners stelt de volgende low costs, high reward-campagnes voor:

• Bruiswater (eventueel met smaakje) in plaats van frisdrank
• Airfryer-friet in plaats van frituurfriet
• 100% pindakaas in plaats van Calvé (veel te veel suiker)

Doen ze natuurlijk niks mee, maar dan hebben we het in ieder geval gezegd.